بررسی روابط صفات مرتبط با تحمل در برابر تنش خشکی با استفاده از تجزیه همبستگی کانونیک در گیاه گلرنگ

ایران یکی از کشورهای خشک و نیمه‎خشک جهان محسوب می‎شود که مطالعه ویژگی‎های ارقام گیاهی از جمله گلرنگ تحت تنش خشکی در شرایط آن دارای اهمیت است. در این راستا شناسایی ارتباط صفات مختلف تحت شرایط تنش خشکی، به انتخاب ارقام متحمل بر پایه این صفات کمک خواهد کرد. به این منظور آزمایشی به‎صورت کرت‎های خرد‎شده با طرح پایه بلوک‎های کامل تصادفی در چهار تکرار با سه سطح تنش شامل تنش خشکی شدید (آبیاری بعد از ۲۵۰ میلی‎متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس A)، تنش خشکی ملایم (آبیاری بعد از ۱۷۵ میلی‎متر تبخیر) و نرمال (آبیاری بعد از ۱۰۰ میلی‎متر تبخیر) به‎عنوان عامل اصلی و ۱۰ رقم گلرنگ به‎عنوان عامل فرعی اجرا گردید. در این آزمایش تنش خشکی از مرحله افزایش طول ساقه‎ اعمال شد. تجزیه همبستگی کانونیک نشان داد بین جفت متغیرهای کانونیکی حاصل از صفات فیزیولوژیکی با صفات مورفولوژیک همبستگی معنی‎دار وجود دارد. بین پتانسیل کل آب برگ با متغیر کانونیکی مربوطه و هم‎چنین بین وزن تر بوته و تعداد شاخه فرعی با متغیر کانونیکی مربوطه همبستگی بالایی وجود داشت. ارقامی که پتانسیل کل آب برگ بالاتری در شرایط تنش داشته باشند، وزن تر بوته و سایر صفات مورفولوژیک (به غیر از ارتفاع بوته) بیشتری نیز دارند؛ بنابراین ارقامی که وزن تر بوته و تعداد شاخه فرعی بیشتری دارند از پتانسیل کل آب برگ بیشتری نیز برخوردارند و با در نظر گرفتن آن می‎توان کارایی انتخاب را افزایش داد. هم‎چنین بر طبق نتایج مقایسه میانگین رقم پرنیان متحمل‎ترین و ارقام پدیده و زرقان حساس‎ترین ارقام تحت تنش خشکی در این آزمایش بودند.

کلیدواژه ها:

پتانسیل اسمزی ، فلورسانس کلروفیل ، گلایسین بتائین