معناشناسی ساختاری واژه «خیر» در قرآن کریم

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 98

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_SERAJ-14-46_009

تاریخ نمایه سازی: 16 بهمن 1402

چکیده مقاله:

معناشناسی ساختاری «خیر» در قرآن کریم با تبیین معانی مرتبط با خیر از میان شبکه ی گسترده به کشف روابط مفهومی «خیر» می پردازد. پژوهش حاضر بر مبنای روابط هم نشین و جانشین با رویکرد ساخت گرا به تحلیل معنایی واژگانی درصدد کشف مولفه های معنایی «خیر» در قرآن می باشد. سوال اصلی پژوهش این است که کاربرد واژه «خیر» در قرآن کریم بر اساس روش معناشناسی ساختاری ازنظر مصداقی و مفهومی به چه مولفه هایی برمی گردد. پژوهش حاضر بر اساس روش معناشناسی ساختاری به توصیف مفهوم «خیر» در قرآن کریم پرداخته است. ماده «خیر» در ۱۹۶ آیه قرآن کریم به صورت های مختلف آمده است. بروز و ظهور خارجی به ویژه در مقام فعل، فیوضات لایتناهی خیر مطلق اعم از مادی و معنوی، باور قلبی، رغبت، پراکنده شدن، دست زدن، یافتن و چسبیدن، مولفه های معنایی «خیر» از طریق روابط هم نشین هستند و در محور جانشینی تبعیت محض در علم و عمل، بازگشت به سوی منبع اصلی خیرات، فعل خیر شناخته شده عقل یا شرع، گسترش دادن، بازدارندگی نفس از انحراف، تمایل و رغبت، آشکار شدن خلوص انسان، تجسم اعمال در قیامت را شامل می شود. با توجه به نتایج به دست آمده جانشینی برای «خیر» کشف نشد.

کلیدواژه ها:

قرآن ، خیر ، معناشناسی ساختاری ، روابط هم نشین و جانشین

نویسندگان

فتحیه فتاحی زاده

استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا(س)

فرشته مرزبان

دانشجوی دکترای دانشگاه الزهرا(س)

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • ابن سیده. (۱۴۲۱ ق). المحکم و المحیط الاعظم، بیروت، دار ...
  • ابن فارس، احمد. (۱۴۰۴ ق). معجم مقاییس اللغه، قم، مکتب ...
  • ابن جوزی، عبدالرحمن. (۱۴۰۴ ق). نزهه الاعین النواظر فی علم ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم. (۱۴۱۴ ق). لسان العرب، بیروت، ...
  • ایزوتسو، توشیهیکو. (۱۳۹۱ ش). خدا و انسان در قرآن، ترجمه ...
  • باقری، مهری. (۱۳۷۸ ش). مقدمات زبان شناسی، تهران: نشر قطره ...
  • برخواه، انسیه. (۱۳۹۰ ش). خیر در حکمت نظری و عملی، ...
  • برقی، احمدبن محمد. (۱۳۳۰ ش). المحاسن، تهران، دار الکتب الاسلامیه ...
  • بی یرویش، مانفرد. (۱۳۷۴ ش). زبان شناسی جدید، ترجمه محمدرضا ...
  • پالمر، فرانک. (۱۳۹۱). نگاهی تازه به معناشناسی، ترجمه کورش صفوی، ...
  • تفلیسی، حبیش. (۱۳۴۰ ش). وجوه قرآن، تهران، حکمت ...
  • جوهری، اسماعیل بن حماد. (۱۳۶۸ ش). الصحاح: تاج اللغه و ...
  • خاتمی، احمد. (۱۳۸۳ ش). فرهنگنامه موضوعی قرآن، تهران، فرهنگ اسلامی ...
  • خرمشاهی، بهاءالدین. (۱۳۶۵ ش). جهان غیب وغیب جهان، تهران، کیهان ...
  • دامغانی، حسین بن محمد. (۱۴۲۱ ق). الوجوه و النظائر لالفاظ ...
  • راغب اصفهانی، حسین. (۱۳۸۹ ش). مفردات الفاظ قرآن کریم، ترجمه ...
  • ری شهری، محمد. (۱۳۸۲ ش). خیر و برکت در قرآن ...
  • زبیدی محمدبن محمد. (بی تا)، تاج العروس من جواهرالقاموس، بیروت، ...
  • زمخشری، محمود. (۱۴۰۷ ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، ...
  • سالخورده، معصومه، پسندیده، عباس. (۱۳۹۶ ش). تحلیل و تبیین ماهیت ...
  • سوسور، فردیناند. (۱۳۷۸ ش). دوره زبان شناسی عمومی، ترجمه کوروش ...
  • عبدالباقی، محمدفواد. (۱۳۶۴). المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم، قاهره، افست ...
  • عسکری، ابوهلال. (۱۴۱۲ ق). معجم الفروق اللغویه، قم، موسسه النشر ...
  • طباطبایی، محمد حسین. (۱۳۷۴ ش). المیزان فی تفسیرالقرآن، قم، جامعه ...
  • طبرسی، ابو علی فضل بن حسن. (۱۳۸۶ ش). جوامع الجامع، ...
  • (۱۳۶۰ ش). مجمع البیان، تهران، فراهانی ...
  • طریحی، فخرالدین بن محمد. (۱۳۶۲ ش). مجمع البحرین، تهران، مرتضوی ...
  • طیب، عبدالحسین. (۱۳۷۴). اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، اسلام ...
  • بررسی نشانه‌معناشناختی واژگان «ذکر» و «خیر» در قرآن و معادل‌های آن‌ها در هفت ترجمة فرانسوی قرآن کریم [مقاله ژورنالی]
  • فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمدبن عمر. (۱۴۲۰ ق). مفاتیح الغیب، بیروت، ...
  • فیومی، احمد بن محمد. (۱۴۱۴ ق). المصباح المنیر فی غریب ...
  • قرشی، علی اکبر. (۱۳۷۱). قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه ...
  • مدنی، علی خان بن احمد. (۱۳۸۴ ش). الطراز الاول، مشهد، ...
  • مصباح یزدی، محمد تقی. (۱۳۷۷). اخلاق در قرآن و حدیث، ...
  • کریمی حسینی، عباس. (۱۳۸۲). تفسیر علیین، قم، اسوه ...
  • مصطفوی، حسن. (۱۴۱۶ ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، ...
  • مظاهری تهرانی، بهاره. (۱۳۹۳ ش). بررسی واژه «خیر» در ترجمه ...
  • مکارم شیرازی، ناصر و دیگران. (۱۳۸۶ ش). تفسیرنمونه، تهران، دارالکتب ...
  • مهیار، رضا. (بی تا)، فرهنگ ابجدی عربی- فارسی، بی جا، ...
  • والازاده، ابوالفضل. (۱۳۹۰ ش). خیر در قرآن وحدیث، دانشنامه جهان ...
  • یحیی بن سلام. (۱۹۷۹ م). التصاریف: تفسیر القرآن مما اشتبهت ...
  • ReferencesThe Holy Quran ...
  • Abd al-Baghi, Mohammad Fouad. (۱۹۸۵). Al-Mu'jam al-Mufhars for Alfaz al-Qur'an ...
  • Misbah Yazdi, Mohammad Taqi. (۱۹۹۸). Ethics in the Qur'an and ...
  • Mustafavi, Hassan. (۱۹۹۵). Al-Habiq fi Kalamat al-Qur'an al-Karim, Tehran, Institute ...
  • Mazaheri Tehrani, Bahareh. (۲۰۱۳). Review of the word "khair" in ...
  • (۱۹۸۱). Majmam Bayan, Tehran, Farahani. [In Persian]Tureihi, Fakhreddin bin Mohammad. ...
  • نمایش کامل مراجع