طراحی قرارگاه رفتاری: نگرشی نو بر آموزش و درمان کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم (نمونه موردی: کودکان ۷-۴ سال مرکز اوتیسم بوشهر)

طراحی مکان های آموزشی-درمانی بمثابه مجموعه ای از قرارگاه های رفتاری، به لحاظ توجه به ابعاد کیفیات محیطی، می توانند در شکل گیری الگوهای رفتاری کاربرانشان، اثربخش عمل نمایند. از این رو، شناخت مولفه های تاثیرگذار بر شکل گیری و کارکرد درست قرارگاه های رفتاری بعنوان تسهیلگر، مهم می نماید. بنابراین هدف پژوهش، شناسایی مولفه های سنجش کیفیت محیطی در طراحی قرارگاه های رفتاری، و ارزیابی تاثیر آن ها بر آموزش و درمان کودکان اوتیسم ۷-۴ سال است.پژوهش از نوع کاربردی و روش تحقیق آن توصیفی-تحلیلی و نیمه آزمایشیست. در این پژوهش جامعه آماری برای دو گروه از متخصصان و آزمایش شوندگان از مرکز اوتیسم بوشهر مشخص شد. جامعه آماری متخصصان۴۳ نفر گزارش گردید، که از طریق روش نمونه گیری تصادفی ساده و توسط فرمول کوکران، ۳۸ نفرشان برای حجم نمونه انتخاب شدند؛ و جامعه آماری برای گروه آزمایش نیز، از میان ۱۸نفر از کودکان اوتیسم ۷-۴ سال مشخص، و بدلیل محدودیت تعداد، کل ۱۸نفر بعنوان حجم نمونه تعیین گردید. گردآوری اطلاعات در دو بخش نظری و میدانی؛ و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمارهای توصیفی و استنباطی(آزمون های تی-جفت نمونه ای و فریدمن)، از طریق نرم افزار SPSS انجام شد. یافته ها نشان می دهد میان مولفه های سنجش کیفیت محیطی(موثر) در طراحی قرارگاه های رفتاری و روند آموزش و درمان کودکان اوتیسم ۷-۴ سال، تاثیر معناداری برقرارست؛ که تاثیرگذاری این مولفه ها نسبت به یکدیگر متفاوت بوده و به ترتیب شامل: مولفه های"کارکردی-رفتاری"، "ساختاری-فیزیکی" و "ادراکی-شناختیست".به نظر می رسد با برقراری تعادل میان مولفه های موثر مکان ساز(کارکردی-رفتاری، ساختاری-فیزیکی، ادراکی-شناختی)، می توان سطح کیفیت و کارایی قرارگاه های رفتاری را در جهت آموزش و درمان بهتر کودکان اوتیسم ارتقاء بخشید و موجبات پیشرفت آنان را مهیا نمود.

کلیدواژه ها:

"مدل های آموزشی-درمانی روانشناختی" ، "طراحی معماری" ، "قرارگاه رفتاری" ، "کیفیت محیطی" ، "اختلال اوتیسم"