ارزیابی پایداری اکولوژیک و اقتصادی پسته در استان کرمان و تعیین عوامل موثر بر آن

پسته از محصولات مهم صادراتی کشور می­باشد و نقش بسیار زیادی در صادرات غیر نفتی دارد. پایداری در باغات پسته به عوامل متعدد اکولوژیک، اقتصادی و اجتماعی بستگی دارد که شناخت این عوامل می­تواند در پایدار بخشی به الگوی تولید این محصول کمک کند. به منظور بررسی میزان پایداری باغات پسته در استان کرمان، تحقیقی در سال ۹۳-۱۳۹۲ انجام شد. اطلاعات مربوط به این باغات شامل متغیرهای       اجتماعی- اقتصادی، کود و مواد شیمیایی، آب و آبیاری و مدیریت علف­های هرز در دو شهرستان شهر بابک و رفسنجان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در شهرستان شهر بابک ۷۰ پسته­کار و در شهرستان رفسنجان ۹۰ پسته کار به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار اصلی برای جمع­آوری داده­ها پرسشنامه بود. روایی آن با استفاده از نظر استادان و صاحب­نظران مدیریت کشاورزی و اکولوژی تایید گردید. جهت تعیین اعتبار (پایایی) پرسشنامه مذکور از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید. شاخص پایداری بعد از رفع اختلاف مقیاس شاخص­ها به روش تقسیم بر میانگین از طریق تحلیل مولفه­های اصلی محاسبه گردید. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که نیمی از باغات پسته از نظر شاخص پایداری در حد ناپایدار و نسبتا ناپایدار بودند. نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که مهم ترین عوامل تعیین کننده شاخص پایداری در این نظام زراعی، سن، سابقه پسته کاری، تحصیلات، میزان مصرف کود ارگانیک، میزان مصرف کود دامی، عملکرد، مبارزه با علف های هرز و میزان مصرف آب بوده است، در حالی که مصرف کودهای شیمیایی اثر تعیین کننده­ای بر شاخص پایداری نداشت. در بین این عوامل تنها تحصیلات و میزان مصرف آب اثر منفی بر شاخص پایداری داشت. طبقه­بندیJEL : Q۲۵, C۶۰, C۶۱

کلیدواژه ها:

شاخص پایداری ، پسته ، کرمان