نقش عوامل فرازبان شناختی سن و سطح تحصیلات بر قابلیت فهم متقابل بین دو گویش کردی میانی و جنوبی

نوشتار حاضر، به تاثیر عوامل فرازبان­شناختی بر قابلیت فهم متقابل بین دو گویش کردی (میانی و جنوبی) در بدره و مهاباد به شیوه ی توصیفی-تحلیلی می­پردازد و نتیجه گیری های خود را بر مبنای داده­های پژوهش انجام شده توسط کریمی­دوستان و میرمکری (۱۳۹۸) و در ارتباط با آن ارائه می­دهد. با این تفاوت که تاکید نوشتار حاضر بر تاثیر متغیرهای سن و تحصیلات بر قابلیت فهم متقابل است. به این منظور، بر پاسخ­های داده شده به پرسشنامه ی ارائه شده در تحقیق پیشین، با اتخاذ رویکردی دیگر، تمرکز کرده و نقش متغیرهای اجتماعی را نیز در تعیین سطح فهم زبانی گویشوران از هر دو گونه، بررسی می کند. یافته­های تحقیق فوق­الذکر، نشان داده بود که قابلیت فهم متقابل میان دو گونه ی­ مورد بررسی، نامتقارن است و نمرات آزمون­های عملکردی زبانی در یکی از گونه­های مورد بررسی، گونه ی مهابادی، نسبت به گونه ی مقابل بالاتر است. افزون بر این نگرش زباتی تاثیری بر قابلیت فهم میان گونه­های مورد بررسی نداشته و نبود برخورد زبانی میان این دو دسته از گویشوران و وجود تفاوت­های آوایی و واژگانی از عوامل مهم تاثیرگذار برقابلیت فهم دو گونه ی زبانی بودند. در نوشتار حاضر که به بررسی مفصل­تر همان داده­ها پرداخته است، یافته­ها نشان می­دهند علاوه بر عوامل ذکر شده، عوامل اجتماعی نیز می­توانند بر قابلیت فهم زبانی نقش داشته باشند. بر همین مبنا، مشخص گردید که عامل سطح تحصیلات بر قابلیت فهم گویشوران این دو گونه در چهار سطح (فهم واژه، مثل، جمله و متن) و عامل سن در فهم مثل ها موثر هستند.

کلیدواژه ها:

قابلیت فهم متقابل ، کردی جنوبی و میانی ، نگرش زبانی ، سن ، تحصیلات