بررسی روند تغییرات بلندمدت ردپای آب در محصول گندم (Triticum aestivum L.) و هندوانه (Citrullus lanatus) در استان سیستان و بلوچستان

یکی از مشکلات اساسی مناطق خشک و نیمه خشک کشور، کمبود آب برای آبیاری محصولات کشاورزی و دیگر مصارف است. استان سیستان و بلوچستان یکی استان هایی است که جزو مناطق خشک و نیمه خشک کشور محسوب می شود که با مشکل کم آبی مواجه است. هدف این پژوهش، ارزیابی روند تغییرات ردپای آب دو محصول گندم (Triticum aestivum L.) و  هندوانه (Citrullus lanatus)  به عنوان عمده ترین محصولات مورد کشت در استان سیستان و بلوچستان می باشد. برای این منظور، ابتدا ردپای آب این دو محصول در تمامی شهرستان هایی که کشت می شد، در دو جز ردپای آب آبی و آب سبز به صورت ۳۰ ساله از سال ۱۳۶۶ تا ۱۳۹۶ محاسبه شده و سپس با روش روندیابی منکندال، روند تغییرات بلندمدت آن ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد، روند تغییرات ردپای آب گندم در شهرستان های سرباز و ایرانشهر و هندوانه در شهرستان های زاهدان و کنارک افزایشی بوده که این عمدتا به دلیل کاهش بارندگی و کاهش عملکرد می باشد. متوسط ردپای آب گندم و هندوانه در استان به ترتیب ۹/۲۱۳۴ و ۱/۳۱۸ مترمکعب بر تن به دست آمد که سهم آب آبی و آب سبز به ترتیب برای دو محصول گندم و هندوانه ۱۷۷۳، ۹/۳۶۱، ۷/۲۹۱ و ۵/۲۶ مترمکعب بر تن به دست آمد. در نتیجه، محصولاتی با عملکرد و بهره وری پایین و ردپای آب کل بالا برای منطقه مناسب نیست که لازم است در تعیین الگوی کشت منطقه لحاظ گردند.

کلیدواژه ها:

آب آبی ، آب سبز ، سرباز ، کم آبی ، کنارک