تحلیلی بر نقش گردشگری مذهبی در توسعه شهری (مطالعه موردی: امام زاده جعفر(ع) یزد)

جاذبه­های گردشگری مذهبی (امامزاده­ها، زیارتگاه­ها) نقش موثری در بازسازی حیات شهرها در طول تاریخ و امروز داشته است که همچون یک شبکه گسترده اجتماعی از اعتماد و مشارکت گرفته تا بحث هنجارها و امنیت، اغلب مسائل و مشکلات شهری را پوشش می­دهد. هدف از این تحقیق، تبیین مولفه های موثر در رونق گردشگری مذهبی امام زاده جعفر (ع) و چگونگی ارتباط آن ها است. بر این اساس، روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و جامعه آماری زائران امامزاده جعفر (ع) شهر یزد و ساکنین محله مصلی و مسئولان طرح های توسعه حرم و مدیران شهری است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از مدل های تحلیل شبکه (ANP) و برنامه ریزی استراتژیک (SWOT) استفاده شده است. همچنین برای ارتباط علی و معلولی بین متغیرها، آزمون های آمار استنباطی مانند ضریب رگرسیون چندمتغیره به کار برده شده است. نتایج حاصل از مدل تحلیل شبکه نشان می­دهد، شاخص­های گردشگری مذهبی با ۳۰۶/۰ بیشترین تاثیر و شاخص­های مدیریتی با ۰۸۱/۰ کمترین تاثیر را در توسعه گردشگری مذهبی امامزاده جعفر دارند. همچنین مقادیر بتا از آماره­های ضریب رگرسیونی نشان داد که یک واحد تغییر در مولفه­های گردشگری، اقتصادی، کالبدی و مدیریتی به ترتیب به اندازه ۰۱۲/۰، ۰۲۶/۰، ۰۱۰/۰ و ۰۳۱/۰ واحد تغییر در رونق گردشگری مذهبی و شهرنشینی در امامزاده جعفر (ع) ایجاد خواهد کرد. تحلیل برنامه­ریزی استراتژیک نیز بدون برنامه عمل کردن امام­زاده جعفر (ع) در استفاده از نقاط قوت و کاهش نقاط ضعف در ارتباط گردشگری مذهبی و رونق شهرنشینی را تائید می­کند. در این راستا، پیشنهاداتی چون معرفی گسترده جاذبه­های مذهبی امامزاده جعفر (ع) از طریق رسانه­ها، توجه به پیوند بافت تاریخی و امامزاده در ساماندهی آن، گسترش مراکز مذهبی مکمل مانند موزه­های مذهبی، مکان­های همایش­ها و آیین­های مذهبی در جذب گردشگران مذهبی و پویایی امامزاده جعفر و محله مصلی ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

گردشگری مذهبی ، شهرنشینی ، برنامه ریزی استراتژیک ، امامزاده جعفر (ع) ، شهر یزد