تاملی بر عملیات نظامی ۷ اکتبر ۲۰۲۳ حماس و پاسخ اسرائیل از منظر حقوق بین الملل توسل به زور

در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، حماس دست به عملیات نظامی برق آسایی علیه اسرائیل در سرزمین های اشغالی فلسطین زد که از سوی حماس، «طوفان الاقصی» نامیده شد. این عملیات که سرآغاز مخاصمه ای تمام عیار میان طرفین بود، به کشته شدن حدود ۱۴۰۰ نفر و اسارت ۲۴۰ تن از نظامیان و غیرنظامیان اسرائیلی منجر شد. در مقابل، اسرائیل با هدف نابودسازی کامل حماس، مبادرت به محاصره ی کامل نوار غزه نمود که تا زمان نگارش این سطور، تلفات انسانی در غزه به بیش از ۱۷ هزار نفر رسیده است. مقابله با اشغال خارجی در راستای حق تعیین سرنوشت از سوی حماس، و دفاع مشروع از سوی اسرائیل، مهم ترین توجیهاتی هستند که برای این مخاصمه مطرح شده است. این مقاله بر پایه ی روش توصیفی- تحلیلی به این سوال پاسخ می دهد که چگونه می توان اقدامات حماس و اسرائیل در بحران پیش آمده را از منظر حقوق بین الملل توسل به زور مورد ارزیابی قرار داد؟ نوشتار حاضر با در نظر گرفتن فروض مختلف نتیجه می گیرد که نفس عملیات ۷ اکتبر حماس، در قالب حق تعیین سرنوشت و نبرد با اشغالگر توجیه قانونی دارد؛ با ذکر این نکته که اعمال چنین حقی می بایست با رعایت مقررات بین المللی در انتخاب نوع، شیوه و ابزارهای انجام عملیات نظامی صورت گیرد. استناد به دفاع مشروع توسط اسرائیل نیز هم از منظر حقوق بر جنگ و هم اختیارات اشغالگر جهت برقراری نظم در سرزمین های اشغالی توجیه قانونی قابل اتکائی ندارد.

کلیدواژه ها:

اسرائیل ، تروریسم ، حقوق بین الملل توسل به زور ، حماس ، حق تعیین سرنوشت ، دفاع مشروع