تجلی دیدگاه فلسفی و عرفانی تجدد امثال و حرکت جوهری در آراء و اندیشه ابن عربی، مولانا، شبستری و بیدل دهلوی

تجدد امثال از جمله مباحثی است که  با دیدگاه های متفاوت کلامی، عرفانی و فلسفی همراه شده و در چارچوب معنی و اصطلاحاتی چون­: تبدل امثال، تجدد مظاهر، خلق جدید، خلع و لبس و ... به کار رفته است، کسانی چون ابن عربی،­ مولانا و .­.. مفهوم آن را­ بر حسب آراء و اندیشه خود، در قالب های عرفانی و ادبی بیان کرده اند. مقاله­ حاضر در پی تبیین انعکاس تجدید امثال، به عنوان یکی از مفاهیم مهم عرفانی در اندیشه ابن عربی، مولانا، شبستری و بیدل دهلوی است. مساله اصلی آن پاسخ به این پرسش است که این دیدگاه چگونه و با چه ساز و کارهای زبانی، ادبی و عرفانی در آثار نام­بردگان مطرح شده است، شایان ذکر است که این پژوهش به روش توصیفی و اسنادی تحلیل شده است. نتیجه نشان می­دهد که رابطه دو سویه تجدید امثال، یعنی مرگ و رجعت، معنی و مفهوم آن، در نزد نامبردگان یکی بیش نیست، اما هرکدام در خور درک مخاطبان خود در قالب های تمثیل، چه با دیدگاه عرفانی و فلسفی بیان داشته اند.  همگی بر آن بوده اند تا تکرار­ناپذیری نفس و نو­آهنگی همه چیز را در کارگاه تجدید امثال با نگرش عرفانی بر خوانندگان و مخاطبان القا کنند. هرچند که اختلافاتی بین حرکت جوهری و تجدید امثال وجود دارد­ که منوط بر دیدگاه عرفانی و فلسفی آن هاست که آن اصلی ترین اختلاف ما بین این دو دیدگاه است.

کلیدواژه ها:

تجدد امثال ، حرکت جوهری ، ابن عربی ، مولانا ، شبستری ، بیدل.دهلوی ، ملاصدرا