نقدی کوتاه بر درون نگری دکارتی با تمرکز بر تز شفافیت

درون نگری روشی است برای دسترسی به محتویات ذهن، و تحقق آن نیز منوط به پذیرش تز «شفافیت ذهن» است. این تز بخشی از پارادایم فلسفه ی دکارت را برای شناخت ذهن تشکیل می دهد، و به واسطه ی ویژگی هایی مانند بی واسطگی، خطاناپذیری، حجیت اول شخص و غیره مشخص می شود. طرفداران تز شفافیت، ذهن را همچون ظرفی شفاف می دانند که همه ی محتویات آن، اعم از امور ثابت (مانند حالت های ذهنی) و غیرثابت (مانند رویدادهای ذهنی)، بالذات معلوم اند. با این حال، آزمایش های تجربی و استدلال های فلسفی حاکی از آنند که ذهن، پر از واسطه های پیدا و پنهان است، در فهم محتویات خودش دچار خطا می شود، از تاثیر عوامل بیرونی غافل است و خود را مرجع همه ی احکامش می داند و غیره. این موارد نشان می دهند که ذهن، برخلاف مدعای دکارت، برای خودش شفاف نیست. این مقاله به دنبال انکار درون نگری نیست بلکه می کوشد تا با تحلیل برخی از ویژگی های مذکور، تز شفافیت را بیازماید و از آن بدیهی زدایی کند.

کلیدواژه ها:

شفافیت" ، دکارت" ، درون نگری" ، " ، محتویات ذهن"