قیمت گذاری خوراک پتروشیمی در ایران: دیروز،امروز ،فردا

ایران در بخش ذخایر خدادادی نفت و گاز جزوکشورهای برتر دنیا بوده و به همین سبب این کشور با ساخت صنایع تبدیلی پایین دستی پالایشگاه و پتروشیمی به دنبال جلوگیری از خام فروشی این نعمت خدادادی و تبدیل آن به مواد و محصولات با جایگاه استراتژیک و ارزش افزوده بالا است . قیمت گاز مانند قیمت نفت جهانی نیست و به صورت منطقه ای تعیین می شود اما ایران به عنوان یکی از کشورهای بزرگ تولید کننده گاز هیچگاه فرمول معینی برای تعیین قیمت خوراک پتروشیمی ها نداشته . همین مسئله باعث سردرگمی شدید صنایع شده بود، نهایتا در سال ۱۳۹۴ دولت وقت فرمولی را برای قیمت گذاری نرخ خوراک پتروشیمی ها تعیین کرد. این فرمول سالها جوابگوی نیاز صنایع بود اما شروع بحران کرونا، جنگ روسیه و اوکراین به دنبال آن سرمای بی سابقه در اروپا، منجر به ایجاد اختلاف شدید قیمت گاز در مناطق مختلف جهان گردید. با ایجاد این اختلاف، نرخ محاسبه شده از طریق رابطه مذکور دیگر معیار مناسبی برای تعیین قیمت گاز نبوده و قیمت گذاری از طریق این رابطه سبب گرانتر شدن نرخ گاز نسبت به برخی قیمت های معتبر جهانی و زیاندهی بعضی صنایع تبدیلی پتروشیمی کشور شده و یا خواهد شد. برای جلوگیری از زیاندهی صنایع پایین دستی و شکوفا شدن این صنعت ، به یک رابطه دقیق و قابل انطباق با شرایط مختلف برای تعیین نرخ خوراک نیاز است . گرچه وجود نوسانات زیاد در نرخ داخلی ارز که خود مبنای بسیار مهمی در محاسبه ی قیمت خوراک است ، کار را برای تعیین رابطه ای با ثبات بالا بسیار دشوار نموده اما در این پژوهش با بررسی دادههای منتشر شده نرخ خوراک در مناطق مختلف جهان و یافتن متغیر های مهم در قیمت گذاری جهانی رابطه ای قابل انطباق با شرایط اقتصادی صنایع مختلف و شرایط داخلی و بین المللی صنعت گاز معرفی شد.

کلیدواژه ها:

نرخ خوراک ، پتروشیمی ، هاب آلبرتا ، هنری هاب ، قیمت گاز خوراک