بررسی فرونشست زمین با استفاده از روش تداخل سنجی تفاضلی راداری : مطالعه موردی دشت سرمشهد

رشد جمعیت به همراه گسترش فعالیت های کشاورزی و صنعتی باعث افزایش تقاضای آب و برداشت بیش از حد از منابع آب زیرزمینی گردیده است که ازجمله آثار آن پدیده فرونشست می باشد. روشهای گوناگونی برای بررسی فرونشست زمین وجود داشته ولی امروزه از تکنیک های سنجش از دور استفاده می شود که ابزاری قدرتمند، ارزان و با دقت مناسب جهت سنجش بزرگ مقیاس و سریع فرونشست می باشد. هدف از این پژوهش ، اندازهگیری میزان فرونشست دشت سرمشهد با استفاده از روش تداخل سنجی تفاضلی راداری و سنجش اثرات عوامل موثر بر وقوع این پدیده است . در جهت نیل به هدف مذکور، مجموعه داده ماهوارهای سنتینل -۱ در مسیر پایین رو، در بازه زمانی یکساله به جهت بررسی میزان جابه جایی زمین مورد استفاده قرارگرفت . پردازش تصاویر راداری نشاندهنده حداقل و حداکثر میزان جابه جایی در محدوده به ترتیب ۲۹۳/۰- و ۰۰۳/۰ متر در سال می باشد. سپس نوسانات سطح آب آبخوان سرمشهد نیز با استفاده از دادههای ۱۳ چاه مشاهدهای طی بازه زمانی هشت ساله مورد بررسی قرارگرفته است . ارزیابی انجام شده حاکی از بیشینه افت ۸۴.۶ متری در شمال محدوده است ، بطوری که در کل دشت ، میانگین سالانه افت ۴.۳۱ سانتی متر می باشد. نتایج این پژوهش نمایانگر همبستگی خوب بین نقشه های فرونشست و افت سطح آب است . همچنین در بررسی صحرایی انجامشده در بخش شمالی دشت ، فروچاله هایی با قطر سه تا هشت متر مشاهده شد که تطابق بسیار خوبی با نقشه فرونشست منطقه دارند. در همین راستا و با توجه به شواهد موجود، دو عامل افت سطح آب زیرزمینی و وجود سنگ های کربناته در زیر رسوبات آبرفتی ، بیشترین نقش را در وقوع این مخاطره ایفا می کنند. از سوی دیگر هم مکانی بروز بیشینه افت سطح آب و فروچاله ها در بخش شمالی به عنوان ناحیه بحرانی با شهر باستانی غندجان (شهر باستانی مربوط به دوره ساسانیان) زنگ خطری است که اقدامات سریع در خصوص کاهش میزان فرونشست را می طلبد.

کلیدواژه ها:

فرونشست زمین ، تداخل سنجی تفاضلی راداری ، فروچاله ، دشت سرمشهد ، شهر باستانی غندجان