وجود رابط معقولات ثانی فلسفی از منظرعلامه طباطبایی و علامه مصباح

مفاهیم فلسفی نقش مهمی در اندیشه انسان و کشف حقایق هستی بر عهده دارند. ازاین جهت، ارتباط مفاهیم فلسفی با خارج برای کشف حقایق هستی، از جمله مسائلی است که مورد توجه حکماء بوده است. برخی از حکما به ذهنی و اعتباری بودن آن ها حکم کرده اند و هیچ نحو خارجی ای بر آنها قائل نیستند. برخی از حکما نیز خارجیت آنها را پذیرفته و اصطلاح «عروض ذهنی» و «اتصاف خارجی» را برای بیان چگونگی وجود مفاهیم فلسفی ارائه داده اند تا از قاعده تکرر در وجودات که باعث اعتباری خواندن این مفاهیم و در نتیجه ذهنی محض دانستن آن ها شده است در امان باشند. تفسیر های مختلفی از این اصطلاح ارائه شده است؛ [مثلا] عده ای از حکماء، با عنوان «وجود رابط»، اتصاف مفاهیم فلسفی در خارج را تبیین و تفسیر کرده اند. اما گویا تفسیر به «وجود رابط» مکفی به پاسخ نبوده و دارای ابهام زیادی است. ازاین جهت علامه طباطبایی در نظر نهایی خود، تفسیر دقیقی از «وجود رابط» ارائه داده و تحقق این قبیل مفاهیم را به وجود منشا انتزاع دانسته است که وجودی جدا و مستقل از موضوع خود نداشته و به یک وجود موجودند. در مقابل، علامه مصباح اگرچه تحقق مفاهیم فلسفی را به وجود موضوع خود و به یک وجود می داند، ولی عنوان «وجود رابط» را به کار نمی برند. ما در این تحقیق با روش توصیف و تحلیل، در پی تبیین این مساله از نگاه این دو فیلسوف شهیر اسلامی هستیم .

کلیدواژه ها:

ذهن ، انتزاع ، معقول ثانی فلسفی ، عروض ، اتصاف ، وجود رابط ، علامه طباطبایی ، علامه مصباح