ارزیابی عوامل اکولوژی و مورفولوژی بر جزایر گرمایی شهری نمونه مطالعاتی: ناحیه ۱ منطقه ۱و ناحیه ۴ منطقه ۶ کلانشهرتبریز

یکی از معضلات نوظهور جامعه شهری و بخصوص کلان شهرها، مبحث جزایر حرارتی شهری است که منجر به اختلاف دمای این سطوح به نسبت مناطق حاشیه خود به دلایل مختلف اکولوژیکی، مورفولوژی، توپوگرافی، جمعیتی و... است. کلان شهرهای بزرگ ایران در معرض تحولات سریع از نقطه نظر کاربری اراضی و توسعه فزاینده شهری قرار گرفته و با مسئله جزیره حرارتی شهری روبه رو شده اند. در این پژوهش جزایر حرارتی شهری تبریز در نمونه موردی منطقه ۱، ناحیه ۱بعنوان محدوده اول و منطقه ۶، ناحیه ۴ بعنوان محدوده دوم ازاین کلان شهر، با استفاده ازتصاویر سنجش ازدور لندست ۸ مورد بررسی قرار گرفت. اهداف این پژوهش شامل استخراج، مکانیابی و تحلیل پدیده جزایر حرارتی شهری درمحدوده موردمطالعه با استفاده از فرمولهای مشخص و تهیه نقشه های مربوطه با تمرکز بر شاخصهای اکولوژیکی و مورفولوژی است. یافته ها نشان می دهد که محدوده اول، دمای کمینه ۱۵/۸۸ درجه و بیشینه آن ۳۷/۶۵ درجه بوده و درمحدوده دوم کمینه ۲۴/۱۱ و بیشینه ۴۰/۸۷ درجه است. با بررسی نقشه های استخراج شده براساس شاخصهای درنظر گرفته شده اکولوژیکی یعنی پوشش گیاهی، باد، تابش آفتاب و ارتفاع ازسطح دریا و شاخصهای مورفولوژی یعنی ارتفاع ساختمان، تراکم ساختمانی، نمای ساختمان و بام ساختمان ها در هر دو محدوده، به این نتیجه رسیدیم که محدوده اول باارتفاع بالاتر ازسطح دریا، دریافت مناسب تر بادهای غالب شمالشرقی، جهت گیری مناسب تر خیابان ها، ارتفاع طبقات پایین تر و اکثرا یک طبقه بودن آنها و فراوانی بام های انعکاسی به نسبت محدوده دوم، ازدلایل خنک تر بودن این محدود بوده است. هرچند محدوده دوم ازلحاظ پوشش گیاهی وضع مناسب تر و تراکم ساختمانی کمتری برخورداراست.

کلیدواژه ها:

کلان شهر تبریز ، جزایر گرمایی شهری ، لندست ۸ ، اکولوژی ، مورفولوژی