ارزیابی و پهنه بندی خطر زمین لغزش با استفاده از مدل مفهومی LNRF (مطالعه موردی: حوضه آبریز اخلمد، شهرستان چناران)

کشور ایران با توپوگرافی عمدتاً کوهستانی، فعالیت های زمین شناختی اقلیمی و لرزه خیزی زیاد، شرایط مهم طبیعی را برای پدیده زمین لغزش دارا می باشد. وقوع این پدیده، هر ساله خسارات زیادی را به اراضی دامنه ای و مورد بهره برداری انسان وارد می کند. شناخت نواحی مستعد وقوع زمین لغزه و حرکت توده ای ، یکی از گام های اولیه در مدیریت منابع طبیعی و برنامه ریزی توسعه ای و عمرانی است. هدف از انجام این تحقیق، بررسی و ارزیابی تاثیر هریک از عوامل موثر در پدیده زمین لغزش و پهنه بندی خطر آن در حوضه آبخیز اخلمد، به عنوان یکی از مناطق مهم گردشگری شهرستان چناران استان خراسان رضوی می باشد. شرایط خاص زمین شناسی و ژئومورفولوژی، اقلیمی و نوع استفاده از زمین سبب شده که این حوضه از مناطق مستعد زمین لغزش به شمار آید. جهت کمی نمودن هریک از عوامل موثر ، از مدل مفهومی LNRF و سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است. پس از بررسی عکس های هوایی،کلیه نقشه های مورد استفاده در مدل مفهومی، در ابتدا اسکن، رقومی و سپس براساس محدوده مورد مطالعه برش داده شد ند. براساس مدل مفهومی LNRF وزن تمامی واحد های منطبق شده با نقشه زمین لغزش، وزن دهی و نقشه های وزنی تهیه گردید . در انتها از جمع جبری نقشه های وزنی و با توجه به دامنه تغییرات وزنی، حوضه مورد مطالعه از نظر خطر زمین لغزش در سه کلاس پایدار، باپایداری متوسط و ناپایدار، پهنه بندی گردید. با توجه به نتایج بدست آمده، پهنه پایدار مساحتی در حدود 41 درصد، پهنه ها با پایداری متوسط مساحتی معادل 10 درصد و پهنه های ناپایدار مساحتی در حدود 49 درصد از مساحت منطقه را به خود اختصاص داده اند. در زمین لغزش منطقه، ساختار زمین شناسی و ژئومورفولوژی، شیب زمین گسل، جهات جغرافیایی و اقلیم به عنوان عوامل طبیعی و تغییر کاربری اراضی و سازه های انسانی به عنوان عوامل غیر طبیعی بیشترین تاثیر را داشته است. علاوه برآن مشخص گردید که مدل مفهومی LNRF کارایی خوبی جهت مدل کردن عوامل موثر در پهنه بندی مکان های مناسب زمین لغزش را دارا است.

کلیدواژه ها:

زمین لغزش ، سیستم اطلاعات جغرافیایی ، مدل مفهومی LNRF ، حوضه آبخیز اخلمد ، شهرستان چناران