تعیین آستانه تحمل به شوری در مرحله جوانه زنی و تاثیر نوع و مقدار نمک بکار رفته بر ارقام پنبه

به منظور بررسی تاثیر نوع و مقدار نمک به کار رفته بر درصد جوانه زنی و طول بذور جوانه زده ارقام پنبه این آزمایش در مر کز ملی تحقیقات شوری و در شرایط کنترل شده آزمایشگاهی به صورت دو آزمایش جداگانه و همزمان اجرا شد . در آزمایش اول بذور ارقام ساحل، سای اکرا، کوکر ٣١٢ و آکالا SJ2 در ظروف پتری دیش و با شوری محیط 0، 6، 12 و 18 دسیزیمنس بر متر که با نمک های NaCl و CaCl2 و با نسبت وزنی ٢ به ۱ از NaCl/CaCl2 ایجاد شده بود قرار گرفت و پس از یک هفته درصد جوانه زنی و طول گیاهچه اندازه گیری شد. در آزمایش دوم از نمکهای NaCl و CaCl2 به نسبت های زیر محلول با هدایت ا لکتریکی شش دسیزیمنس بر متر ایجاد گردید : 1- NaCl خالص 2- CaCl2 خالص 3- نسبت وزنی 2NaCl/1CaCl2 و 4- نسبت وزنی 1NaCl/1CaCl2 و 5- نسبت وز نی 1NaCl/2CaCl و یک تیمار شاهد (آب مقطر ) و ارقام مورد استفاده در آزمایش قبلی در این محلول ها کشت گردیدند. برای تهیه محلول ها ابتدا از نمک های NaCl و CaCl2 محلول با هدایت الکتریکی 6ds/m ایجاد گردید و برای تهیه نمک های دیگر این دو محلول با نسبت های مورد نظر با همدیگر ترکیب شدند . ظروف پتری دیش در دمای ٢٥ درجه سانتیگراد و در تاریکی قرار گرفتند. این آزمایشها به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی و در ٣ تکرار اجرا گردیدند . نتایج آزمایش نشان داد که درصد جوانه زنی و طول گیاهچه در سطح احتمال ١% تحت تاثیر نوع نمک و نیز مقدار شوری محیط قرار گرفتند . حد آستانه برای کاهش درصد جوانه زنی 8/5ds/m با شیب 5/9 درصد به ازاء هر واحد افزایش شوری محاسبه گردید ، ولی حد آستانه برای کاهش طول گیاهچه 6/0ds/m با شیب 4/8 درصد به دست آمد . در آزمایش سطوح شوری بیشترین درصد جوانه زنی در تیمار شاهد (صفر ) و بیشترین طول جوانه ها در تیمار 6ds/m بدست آمد . در آزمایش نوع نمک به کار رفته بیشترین درصد جوانه زنی و طول جوانه ها در تیمار CaCl2 مشاهده گردید. تغییرات طول جوا نه ها در بین ارقام در هر دو آزمایش به صورت زیر بود : سای اکرا> ساحل > آکالا SJ2>کوکر ٣١٢ . بالاترین درصد جوانه زنی نیز در هر دو آزمایش مربوط به رقم ساحل بود . اثر متقابل سطوح شوری × رقم برای درصد جوانه زنی و طول جوانه ها معنی دار نگردید ولی اثر متقابل نوع نمک × رقم در سطح احتمال ٥% برای هر دو صفت معنی دار بود که بیان گر تفاوت ارقام در و اکنش به نوع نمک به کار رفته در صفات مورد نظر می باشد. به طور کلی رقم آکالا SJ2 با نمک CaCl2 بیشترین درصد جوانه زنی را داشت (83/3%) . و رقم سای اکرا با نمک NaCl کمترین درصد جوانه زنی( ٢٥ %) را به خود اختصاص داد. کم شدن نسبی طول جوا نه ها در تیمار شاهد در آزمایش سطوح شوری به علت نوع نمک به کار رفته است.

کلیدواژه ها:

پنبه ، شوری ، نوع نمک ، جوانه زنی