اثربخشی درمان گروهی مبتنی بر نظریه آلودگی ذهنی راچمن بر کاهش فراوانی و شدت نشانه ها و آلودگی ذهنی بیماران مبتلا به OCD همراه با خود آلودگی

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر بخشی درمان گروهی مبتنی بر نظریه آلودگی ذهنی راچمن بر کاهش فراوانی و شدت نشانه ها و آلودگی ذهنی بیماران مبتلا به اختلال وسواس - اجبار همراه با خودآلودگی طراحی و اجرا گردید.شناسایی پدیده ترس از آلودگی ذهنی نشان داد که احساس آلودگی می تواند در غیاب تماس فیزیکی با آلاینده به وجود آید. خود آلودگی زیرگروهی از آلودگی ذهنی است که در آن شخص مبتلا خودش منبع آلودگی خودش است. در خود آلودگی، ارزیابی شخصی خود انتقادی است و اغلب دارای یک عنصر اخلاقی است. اضطراب در مورد از دست دادن کنترل افکار و رفتار به دلیل ویژگی های غیر منطقی آلودگی درونی تنفرآور است و می تواند تهدید از دست دادن تعادل روانی را ایجاد کند. این احساسات نیاز شدید به از بین بردن آلودگی را تولید می کنند که به صورت معمول به شکل شستشوی شدید ومکرر هستند.رفتار وسواسی با بازگشت افکار تنفرآور حفظ می شود. در حال حاضر با توجه به نظریه آلودگی ذهنی فرض بر این است که این پدیده به اختلال وسواس – اجبار که در آن انجام اجبارهای شست وشو در پاسخ به ترس های آلودگی متداول است، مرتبط است.روش: این پژوهش از نوع شبه آزمایشی با پیش آزمون، پس آزمون و گروه کنترل همراه با دوره پیگیری است. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش شامل زنان 18 تا 50 ساله مبتلا به اختلال وسواس - اجبار شهر مشهد بودند که با فراخوان پژوهشی و به صورت داوطلبانه به کلینیک دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد مراجعه کردند. تعداد 24 نفر که تشخیص اختلال وسواس - اجبار همراه با خودآلودگی را دریافت کرده بودند، انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (فهرست انتظار) قرار گرفتند. در پژوهش حاضر از برنامه مصاحبه اختلال های اضطرابی برای DSM-IV نسخه طول عمر و ارجاع به روان پزشک برای تشخیص اختلال وسواس - اجبار استفاده شد. احساسات خود آلودگی بیماران با استفاده از مصاحبه استاندارد آلودگی مورد بررسی قرار گرفت و به عنوان ملاک اصلی ورود به درمان در نظر گرفته شد. هر دو گروه پرسشنامه تشخیصی (OCI_R)، شدت اختلال وسواس - اجبار ییل براون (YBOCS) و آلودگی ذهنی (MOCI_VC) را در مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری 3 ماهه تکمیل کردند. شرکت کنندگان در 15 جلسه درمان گروهی هر جلسه به مدت 90 دقیقه شرکت کردند. برای بررسی داده ها از آزمون تحلیل کواریانس چند متغیری با نرم افزار SPSS استفاده شد.یافته ها: برای استفاده از روش تحلیل کوواریانس چند متغیری ، ابتدا پیش فرض های آن، نرمال بودن و همگنی ماتریس های واریانس - کوواریانس بررسی شد.نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیری نشان داد که با کنترل اثر نمرات پیش آزمون، بین دو گروه آزمایش و کنترل در نمرات پس آزمون و پیگیری فراوانی و شدت نشانه ها و آلودگی ذهنی تفاوت معناداری وجود دارد( ۰۰۱/۰ < P )نتیجه گیری: با تحلیل نتایج مشخص شد که درمان مبتنی بر نظریه آلودگی ذهنی می تواند بر فراوانی و شدت نشانه ها و آلودگی ذهنی تأثیرگذار باشد. این یافته ها نشان می دهد که در نظر گرفتن وجود آلودگی ذهنی در درمان اختلال OCD می تواند به عنوان تبیینی برای عدم پاسخ برخی بیماران به درمان های متداول و لزوم تغییر برنامه های درمان در نظر گرفته شود. این پژوهش حمایت تجربی مقدماتی برای کاربست ساختار درمان شناختی رفتاری مبتنی بر این نظریه را ارائه می دهد.

کلیدواژه ها:

اختلال وسواس - اجبار ، نظریه آلودگی ذهنی راچمن ، آلودگی ذهنی ، خود آلودگی