ارزیابی بخشی از مجموعه ژرمپلاسم نخود بانک بذر دانشگاه فردوسی مشهد قسمت دوم: نخودهای تیپ کابلی

شناسایی خصوصیات مختلف ریختشناسی، فنولوژیک و عملکردی ژنوتیپهای یک گیاه، بهدلیل ارایه اطلاعات لازم در مورد تنوع قابلدسترس و درنتیجه فراهمآوردن امکان انتخاب برای یک یا چند صفت خاص، حایز اهمیت میباشد. بهاین منظور در این تحقیق، 73نمونه از ژنوتیپهای نخود تیپ کابلی از بانک بذر حبوبات پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاهفردوسی مشهد بهصورت آبی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در اردیبهشت ماه 1386 کشت شدند. صفات مختلف اندازهگیریشده در مورد هر یک از نمونههای کشتشده بر اساس دسکریپتور نخود عبارتبودند از: طول دوره رویشی، طول دوره گلدهی تا غلافدهی، طول دوره گلدهی تا رسیدگی، ارتفاع بوته، طول و عرض برگچه، تعداد برگچه در برگ، طول برگ، سطح برگ، تعداد گره در ساقه اصلی، تعداد شاخههای فرعی اولیه، ثانویه و ثالثیه، تیپ رشدی گیاه، طول گل، تعداد غلاف در دمگل، طول غلاف، ارتفاع اولین غلاف از سطح زمین، تعداد غلاف دربوته، وضعیت شکوفایی غلاف، تعداد دانه در غلاف، رنگ و شکل بذر، وزن1000دانه و عملکرد دانه. نتایج نشان داد که بین ژنوتیپها از نظر طول دوره گلدهی تا رسیدگی، اختلاف قابلتوجهی وجود نداشت؛ بهطوریکه اختلاف بین کمترین تابیشترین تعداد روز از گلدهی تا رسیدگی، 11روز بود. بیشترین تعداد ژنوتیپها (4/64 (%از نظر طول دوره گلدهی تا رسیدگی در گروه 37-34روز و کمترین تعداد (0/15 (%نیز در گروه کمتر از 34روز قرار گرفتند. از نظر ارتفاعبوته، تنوعقابلتوجهی بین ژنوتیپهای مورد بررسی وجود داشت؛ بهطوریکه تفاوت کمترین و بیشترین ارتفاع بوته مشاهدهشده حدود50سانتیمتر بود و ژنوتیپ MCC706 با 67سانتیمتر، بیشترین ارتفاع بوته را دارا بود. عملکرد دانه در33درصد از ژنوتیپها، بیش از400گرم در مترمربع بود؛ بهطوریکه نمونه MCC216 با 885گرم در مترمربع، بیشترین میزان عملکرددانه را داشت. با استفاده از آزمون کلاستر، ژنوتیپهای مورد مطالعه در پنج خوشه مجزا قرار گرفتند که در بین این خوشهها، خوشه چهار و یک بهترتیب، دارای بیشترین و کمترین عملکرد بودند. با توجه به نتایج بهدستآمده، تنوعقابلملاحظهای در میان ژنوتیپهای مورد بررسی از نظر صفات ارزیابیشده وجود داشت و لذا بهنظر میرسد که این تنوع در برنامههای بهنژادی جهت بهبود عملکرد این گیاه میتواند مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

آزمون کلاستر ، تعداد شاخه ، دوره رشد رویشی ، وزن1000دانه