واسنجی مقادیر نیتروژن قابل استفاده و محتوی آب خاک با عملکرد دانه گندم دیم

نیتروژن مهم ترین عامل تغذیه ای محدودکننده رشد گندم دیم بشمار می آید. به منظور برقراری ارتباط بین اشکال مختلف نیتروژن در خاک با پاسخ گندم دیم، پژوهشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی به صورت کرت های دو بار خرد شده در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم (مراغه) به اجرا در آمد. زمان مصرف نیتروژن در کرت های اصلی (کل نیتروژن در پاییز و ⅔ در پاییز + ⅓ در بهار) ، مقادیر نیتروژن در کرت های فرعی 0، 30، 60 و 90 کیلوگرم در هکتار) و 7 ژنوتیپ در کرت های فرعی در 3 تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. در مرحله ساقه رفتن ZGS32 نمونه های خاک از لایه های 0-20، 20-40، 40-60 و 60-80 سانتی متری از کرت های فرعی تهیه و نیترات و آمونیوم در آ نها اندازه گیری شد. در این لایه ها میزان رطوبت خاک نیز با استفاده از دستگاه Diviner 2000 قرایت شد. نتایج نشان داد، نیتروژن معدنی مناسب ترین فرم نیتروژن بود که به همراه رطوبت خاک توانستند 80درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه نمایند. مطابق این مدل، اثر محتوی آب خاک در تولید گندم دیم 2/3 برابر نیتروژن بود. مناسب ترین لایه برای واسنجی نیتروژن 0-40 سانتی متری و حد بحرانی نیتروژن معدنی برای تولید عملکردهای بیش از 2/5 تن در هکتار ، 41 کیلوگرم در هکتار می باشد. مصرف پاییزی 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار قادر به تامین حد بحرانی یادشده در شرایط آزمایش می باشد. در مجموع استنباط می شود، بین نیتروژن خاک و محتوی رطوبتی آن با پاسخ گندم دیم ارتباط منطقی وجود دارد و از این مدل می توان به عنوان ابزار کمکی در توصیه کودهای نیتروژنی برای گندم دیم استفاده نمود.

کلیدواژه ها:

حد بحرانی ، ژنوتیپ گندم ، شبیه سازی ، نیاز نیتروژن