ارزیابی کارایی روش آبیاری سطحی با استفاده از مدل SIRMOD (مطالعه موردی: مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد)

افزایش کارایی مصرف آب در مزارع سنتی، به عنوان یکی از مهم ترین موارد مدیریتی در استفاده بهینه از این منبع محدودکننده و افزایش عملکرد، مطرح می باشد. در نتیجه استفاده از نرم افزارها برای کمک به طراحان سیستم های آبیاری به جهت مدیریت بهینه آبیاری سطحی، می تواند بسیار مثمرثمر باشد. ازینرو رعایت نکاتی ساده ولی کلیدی برای حفظ و صرفه جویی آب در سطح مزرعه و خارج از آن می تواند در افزایش عملکرد و بالابردن کارایی مصرف آب مدنظر قرارگیرد. ازجمله اقدامات داخل مزرعه، تعیین عمق بهینه آبیاری، طول بهینه کرت ها و نهایتا کاربرد یکنواخت تر و کاراتر آب است. از موارد خارج مزرعه نیز میتوان به استفاده از سیستم آبیاری کم فشار و کاهش هدررفت آب اشاره کرد. یکی از این ابزارها، مدل های آبیاری سطحی هستند که با شبیه سازی پدیده جریان آب و راندمان های موجود (کاربرد، توزیع و ضریب یکنواختی) را پیش بینی می کنند. پژوهش حاضر به منظور ارزیابی کارایی آب به کمک مدل SIRMOD در مزرعه دانشگاه فردوسی مشهد در سالهای 1395 و 1396 انجام شد. نتایج این آزمایش منجر به بدست آوردن مدت زمان پیشروی آب در طول فارو، مدت زمان پسروی آب در فارو، میزان دبی ورودی و دبی خروجی در مدت زمان های یکسان جهت بدست آوردن هیدروگراف دبی ورودی و خروجی شد. طول مناسب فارو 140 متر و بهترین دبی برای هر فارو 0/5 لیتر بر ثانیه در نظر گرفته شد . با این مقادیر راندمان، کاربرد آبیاری به میزان مقادیر بالای 80 درصد رسید . با کاهش هدر رفت آب، میتوان در شرایط مشابه، سطح زیر کشت را حدودا 50 درصد افزایش داد.

کلیدواژه ها:

آبیاری سطحی ، SIRMOD ، راندمان آبیاری ، آبیاری کم فشار