اجتهاد عدالت محور زیربنای تمدن نوین اسلامی

بازسازی تمدن اسلامی، مبتنی بر ایده دین کارآمد است که دین را صرفا، مجموعه ای از مناسک، که انجام آن، باعث برائت ذمه مکلف میشود، نداند، بلکه دین را نحوه زیستی بداند که التزام بدان، نه تنها ، سعادت اخروی، را به ارمغان میاورد، بلکه سامان مندی اجتماعی و نظمی عقلانی در زندگی این دنیایی را نیز فراهم میاورد، که پایه های تمدن پویای اسلامی، بر پایه آموزه های دینی ، متناسب با نیازهای انسان معاصر، را تشکیل میدهد. اجتهاد عدالت محور، عقل عملی انسان را، قوه ای گشوده و توانا میداند که قدرت کشف حسن و قبح ذاتی افعال را دارد و شارع را ، رییس العقلا میداند و عدالت را به عنوان مهم ترین کشف عقل عملی)، در رتبه علل احکام در نظر میگیرد. چنین عقلانیتی، از یک طرف راه را برای شناخت اقتضائات جهان جدید و مطالبات آن میگشاید و بدان پاسخگو است ( مطالباتی که مهم ترین مصداق عدالت، را حقوق ذاتی انسان میداند و از طرف دیگر، کارایی و جهت دهی خطابات شرعی برای انسان معاصر را ، تامین میکند. اجتهاد عدالت محور، با روش های تفکیک جزء کل ، ظاهر - روح (مقاصد) ، فرم - محتوا ، قضایای خارجیه قضایای حقیقیه ، پویایی و معنا داری خطابات شرعی برای نیازهای انسان معاصر، را تبیین میکند و با مکانیسم های دور هرمنوتیکی ، منطقه الفراغ و اباحه اقتضائی ، موافقت روحی و مقاصد و مذاق شریعت ، راه را برای دیالوگ متن شریعت با پیش زمینه های فرهنگی و اجتماعی جوامع مدرن ممکن میسازد و بدین ترتیب ، پایه های متودیک تمدن نوین اسلامی ، (که از رهگذر دیالوگ با جامعه نوین، امکانپذیر است) را ایضاح و ممکن میسازد.

کلیدواژه ها:

عدالت ، حق فطری ، اجتهاد ، دینداری