شناسایی و بررسی مولکولی ویروس موزاییک شلغم (TuMV) در مزارع کلزا استان خراسان جنوبی

کلزا با نام علمی (Brassica napus) یکی ازاعضای خانواده Brassicaceae (خردل یا خانواده کلم) با گل های زردرنگ می باشد، عمدتا برای داشتن دانه های غنی از روغن کشت می شود، سومین منبع بزرگ روغن گیاهی در جهان و مهمترین دانه های روغنی در کشور به شمار می رود که کشت این محصول در خراسان جنوبی با توجه به کاهش منابع و همچنین تامین نیاز کشور و ایجاد الگوی کشت روند رو به افزایشی دارد. بیماری های ویروسی باعث خسارت به کلزا و منجر به کاهش محصول و کیفیت دانه می شوند.پوتی ویروس ها (تیرهPotyviridae ) یکی از بزرگترین گروه های ویروس های گیاهی با بیشترین اهمیت اقتصادی بوده و عامل 40% بیماریهای ویروسی در گیاهان مختلف می باشند. به دلیل آسانی انتقال این ویروس ها، ردیابی آنها به منظور کنترل بیماری های ناشی از آن ها مهم می باشد. ویروس های جنس Potyvirus از ویروس های مهم و خسارت زای کلزا در دنیا به شمار می آیند. در فروردین و اردیبهشت ماه 1397، به منظور شناسایی مولکولی ویروس های این جنس، تعداد 90 نمونه برگی از شهرستان های سرایان، فردوس، سه قلعه و آیسک به صورت تصادفی جمع آوری شد. این نمونه ها دارای علائم مشکوک ویروسی نظیر زردی، کوتولگی، موزاییک، چروکیدگی برگی می باشند. برای شناسایی ویروس،RNA کل با استفاده از کیت شرکت دنازیست استخراج و DNAمکمل از روی RNA ویروسی ساخته شد. سپس با استفاده از آغازگرهای دژنره جنس Potyvirus، بخشی از پروتئین پوششی تکثیر و کیفیت قطعات حاصل از واکنش بر روی ژل آگارز نیم درصد بررسی گردید. نتایج نشان داد که در 8 نمونه گیاه کلزا قطعه 760 جفت باز مربوط به آغازگر Potyvirus تکثیر گردید. به منظور مطالعه و تحقیق بیشتر، نمونه ها جهت تعیین توالی به شرکت ماکروژن کره ارسال گردید. نتایج حاصل از تعیین توالی نشاندهنده آلودگی هشت نمونه به Potyvirus ها و شباهت بیش از 90 درصد به ویروس موزاییک شلغم می باشد. تعیین توالی بخش های بیشتری از این ویروس، جهت تعیین دقیق گونه مورد نیاز است. با توجه به افزایش کاشت این محصول، کنترل دشوار و همچنین انتقال ویروس های جنس Potyvirus توسط ناقلینی همچون شته ها، برنامه ریزی دقیق برای مدیریت ناقلین و بیماری توصیه می گردد. این اولین گزارش از وقوع این جنس ویروس در مزارع استان خراسان جنوبی می باشد.

کلیدواژه ها:

آغازگر دژنره ، پروتئین پوششی ، کلزا