بررسی تاثیر عوامل منطقه ای هواشناسی و فیزیوگرافی حوضه ها در دقت برآورد آبدهی محتمل سالانه درسطح کشور ایران

برنامه ریزی مدیریت حوزه های آبخیز نیاز به آگاهی و تحلیل عوامل متعددی از جمله آبدهی و نوسانات آن دارد، که در سرشاخه ها حائز اهمیت بیشتری است. بسیاری از طراحی های سازه ها بر روی رودخانه ها نیاز به اطلاعات آبدهی محتمل دارد. مقادیر آبدهی متوسط با دوره بازگشت های مختلف برای تخمین آورد رودخانه ها و برنامه ریزی برای بهره برداری از سدهای کوچک و بزرگ مورد نیاز است. از طرفی آبدهی متوسط سالانه برای برنامه ریزی و مدیریت اراضی زراعی پایین دست مهم و ضروری است. ولی تاکنون بر اساس اطلاعات موجود بطور جامع مورد بررسی و تحلیل قرار نگرفته است. بدین منظور در این تحقیق ایران به 8 منطقه تقسیم شد و آمار آبدهی ایستگاه های هیدرومتری در سطح هر منطقه جمع آوری و مورد بررسی قرار گرفت. سپس پارامترهای مساحت، محیط، ارتفاع متوسط، طول آبراهه اصلی، طول مستطیل معادل، شیب حوضه، شیب رودخانه اصلی، تراکم زهکشی، ضریب گراویلیوس و متوسط بارندگی سالانه حوضه با دوره بازگشت های مختلف برای تحلیل منطقه ای مورد استفاده قرار گرفت. تعدادی از ایستگاه ها در هر منطقه بعنوان ایستگاه های شاهد برای ارزیابی و تعدادی به عنوا ن ایستگاه های مبنا برای استخراج روابط منطقه ای و تعدادی برای ارزیابی انتخاب شد. نتایج نشان داد که در تمامی مناطق 8 گانه کشور از بین عوامل متعدد فیزیوگرافی عامل مساحت و نیز عامل اقلیمی بارندگی سالیانه، مهم ترین نقش را در تعیین آبدهی نسبت به سایر عوامل موثر دارا می باشند. هم چنین نتایج این تحقیق نشان داد که عمق متوسط دبی سالانه در سطح حوضه در تحلیل منطقه ای با متغیر بارندگی و مساحت نسبت به دبی از همبستگی بیشتری برخوردارمی باشد.

کلیدواژه ها:

آبدهی سالانه ، روابط آبدهی ، تحلیل همگنی ، تحلیل منطقه ای ، مناطق هشت گانه ایران