بررسی اجزاء تشکیل دھنده اسانس گیاه آویشنک منطقه کاشان

آویشنک گیاھی علفی متعلق به تیره نعنا (Lamiaceae) بوده که اغلب به عنوان زیراشکوب گیاھان بوته ای و بالشتکی گون زارھای ارتفاعات کوھستانی نیمه خشک رویش می یابد. اغلب توسط بومیان محلی به جای کاکوتی جمع آوری شده و در انواع دم نوش ھای گیاھی و یا فرآورده ھای گیاھان داروئی خشک شده در عطاری ھا مورد استفاده قرار می گیرد. آویشنک در ایران تنھا دارای دو گونه است. در این تحقیق اجزاء اسانس گیاه آویشنک (Acinos graveolense) مورد بررسی قرار گرفته است. اندام ھای ھوائی این گیاه در بھار سال 1395 از گستره رویشگاه ھای طبیعی (واقع در منطقه کاشان)، جمع آوری و در شرایط آزمایشگاه خشک شدند و به روش تقطیر و استخراج با بخار همزمان با حلال آلی (SDE) اسانس گیری شدند. برای شناسائی ترکیب ھای تشکیل دھنده اسانس، از دستگاه ھای گاز کروماتوگرافی (GC) گاز کروماتوگرافی متصل شده به طیف سنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. راندمان اسانس 0/1 درصد وزنی/وزنی بدست آمد. 27 ترکیب شیمیائی در اسانس گیاه آویشنک شناسائی شدند. اجزای اصلی اسانس شامل: ژرماکرن - D (56/65 درصد)، بی سیکلوژرماکرن )8/69 درصد)، کاریوفیلن اکساید (7/46 درصد)، ترانس کاریوفیلن (4/46 درصد) و لیمونن (3/38 درصد) بودند. بخش عمده ای از ترکیب ھای تشکیل دھنده اسانس سرشاخه ھای گل دار گیاه، سسکوئی ترپن ھای ھیدروکربنی بودند.

کلیدواژه ها:

آویشنک ، اسانس ، ترکیب ھای شیمیائی ، ژرماکرن ، کاشان