بررسی ذرات معلق و میزان هدر رفت خاک در کاربری های مختلف در مناطق بیابانی (مطالعه موردی: عین خوش دهلران، ایلام)

یکی از مهمترین بحران های زیست محیطی در مناطق خشک و نیمه خشک، پدیده مخرب بیابانزایی و فرسایش بادی میباشد. وقوعطوفان های گردوغبار ناشی از فرسایش بادی فرآیندی است که باعث تخریب سرزمین می شود و می تواند به عنوان یک شاخصبیابان زایی مورد توجه قرار گیرد. طوفان های شن و ماسه نه تنها پدیده ای آب و هوایی است بلکه فرآیندی ژئومرفیک نیز می باشد. اینپژوهش به منظور بررسی ذرات معلق و میزان هدررفت خاک در کاربری های مختلف با استفاده از دستگاه های تونل باد و Microdust proانجام شده است. نتایج به دست آمده در این تحقیق نشان داد، میزان هدر روی خاک و ذرات معلق در اثر فرسایش بادی در کاربری هایمختلف، متفاوت است. به طوریکه بیشترین و کمترین میانگین فرسایش بادی و میزان غبار انتشار یافته از سطح قالب های تونل باد،به ترتیب در کاربری های تپه ماسه ای، مرتع، جنگل دست کاشت کهور، کشاورزی و جنگل طبیعی کنار مشاهده شد. همچنین نتایجنشان داد سرعت های مختلف باد، منجر به مقادیر مختلف هدرروی خاک از یک سطح مشخص می گردد و با افزایش سرعت باد،فرسایش بادی نیز افزایش می یابد. به طوریکه کمترین و بیشترین هدر روی خاک و غلظت گردوغبار به ترتیب در سرعت های 2 و 16متر بر ثانیه مشاهده شد. با توجه به نتایج همبستگی و مولفه های (Pc(1 که تاثیر کنترلی بیشتری روی فرسایش بادی دارند میتوان نتیجه گرفت مهمترین عواملی که در تولید ریزگرد و فرسایش پذیری بادی خاک تاثیر دارند شامل بافت خاک، ماده آلی، رطوبت،نسبت جذب سدیم، شوری، تخلخل، منیزیم و آهک می باشند.

کلیدواژه ها:

کاربری اراضی ، فرسایش بادی ، ریزگرد ، Microdust pro ، دهلران