تحلیل دست اندرکاران جنگل در ارزیابی شاخص های مدیریت پایدار (مطالعه موردی: استان لرستان، شهرستان کوهدشت)

سابقه و هدف: یکی از عوامل مهم در برنامه ریزی و تصمیم گیری برای مدیریت پایدار جنگل در راستای توسعه پایدار، شناسایی دست اندرکاران و بررسی نگرش آنها نسبت به معیارهای پایداری جنگل است.پس از کنفرانس بین المللی ریو، توسعه پایدار در اروپا که توسط کنفرانس وزرا در حفاظت از جنگل ها در اروپا برگزار شد، به مدیریت پایدار جنگل تبدیل گشت و از آن پس تعریف مدیریت پایدار جنگل به کار گرفته شد و بیشتر از یک سری معیار و شاخص ها به عنوان ابزاری برای ارزیابی مدیریت پایدار جنگل استفاده شد (26). معیار ابزاری برای اندازه گیری اصل، ایسوانتورو (2001) و شاخص ابزاری برای اندازه گیری معیار است (22 و 33). به منظور تصمیم گیری برای مدیریت و برنامه ریزی، در راستای سیاست گذاری اصولی و موفق منابع طبیعی، شناخت کامل دست اندرکاران جنگل و معیارهای مربوط به شناسایی آنها بسیار مهم است. تصمیم گیری ها در مدیریت منابع طبیعی به دلیل چند منظوره بودن خدمات و فواید منابع طبیعی، مشکل بودن ارزش گذاری پولی خدمات بوم سازگانی و درگیر نمودن تعداد زیاد دست اندرکاران اغلب با پیچیدگی، تغییر ناپذیری و عدم اطمینان همراه است و تصمیم گیری ها را همواره با چالش هایی مواجه ساخته است(3). مردم، منابع و مشارکت سه رکن اساسی توسعه پایدار را تشکیل می دهند (42). در گذشته حامیان حفظ منابع طبیعی در راستای حفظ تنوع زیستی از بهره برداری سنتی جلوگیری نموده و ترجیح می دادند تا برای حفظ منابع طبیعی مردم از بوم سازگان های طبیعی خارج شوند و دلیل نگرش فوق این بود که استفاده از منابع طبیعی توسط مردم با حفظ آن، در تضاد است (43پژوهش حاضر با هدف مقایسه نگرش دست اندرکاران مختلف جنگل برای ارزیابی شاخص های مدیریت پایدار در روستای نامجو در غرب استان لرستان و از توابع شهرستان کوهدشت، انجام شده است. هدف از پژوهش حاضر تحلیل دست اندرکاران جنگل در ارزیابی شاخص های مدیریت پایدار در روستای نامجو واقع در دهستان اولاد قباد شهرستان کوهدشت در زاگرس میانی است. مواد و روش ها: دست اندرکاران به صورت تحقیقات میدانی و مطالعات کتابخانه ای انتخاب شدند. در این رابطه تعداد 50 پرسشنامه بین دست اندرکاران توزیع شد. روایی صوری پرسشنامه ها با نظر متخصصین مرتبط تعیین و برای تعیین پایایی آنها از آزمون آلفای کرونباخ و برای امتیازدهی پاسخ ها از مقیاس لیکرت استفاده شد. سپس وضعیت اهمیت مهمترین شاخص هر معیار متناسب با فراوانی نسبی آن حاصل از نگرش سه گروه از دست اندرکاران شامل افرادی از روستای محلی، کارشناسان اجرایی و استادان دانشگاه، بدست -آمد. در نهایت به منظور بررسی رابطه معنی داری نگرش دست اندرکاران از آزمون خی –دو یا آزمون دو جمله ای استفاده شد. یافته ها و نتیجه گیری: بررسی نتایج نگرش دست اندرکاران برای هر معیار و شاخص های مربوط به آن نشان داد که تنها برای معیار کارکردهای حفاظتی و شاخص سطح دامنه های فرسایش یافته که سالانه توسط درختکاری و بوته کاری احیاء می شود نظر یکسان از هر سه گروه حاصل شد. نتایج حاصل از آزمون خی –دو نیز نشان داد که تفاوت معنی داری بین نگرش سه گروه وجود ندارد.

کلیدواژه ها:

تحلیل دست اندرکاران ، مدیریت پایدار ، معیار و شاخص ، مشارکت مردم محلی