ارزیابی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های گندم از نظر مقاومت به بیماری سفیدک پودری، عملکرد دانه، اجزای عملکرد و نشانگرهای مولکولی

هدف: وجود تنوع ژنتیکی در گیاهان زراعی، نقش مهمی در پیش‎برد برنامه‎های اصلاحی دارد. هدف از این مطالعه بررسی تنوع ژنتیکی و تجزیه ارتباط برای صفات مورفولوژیک و مقاومت به بیماری سفیدک پودری در گندم بود. مواد و روش ها: در این آزمایش 116ژنوتیپ گندم نان در قالب طرح لاتیس با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبد کاووس از نظر صفات مورفولوژیک مورد ارزیابی قرار گرفتند. همچنین واکنش ژنوتیپ ها به بیماری سفیدک پودری بررسی گردید. ارزیابی مولکولی با استفاده از 10 آغازگر ISSR و IRAP انجام شد. نتایج: طبق نتایج تجریه واریانس بین ژنوتیپ ها از نظر کلیه صفات مورد بررسی به غیر از وزن هزار دانه تفاوت معنی دار وجود داشت. در آزمایش های مولکولی از تعداد 57 قطعه ای که توسط دو نشانگر  ISSRو IRAP تولید شد، 47 قطعه چندشکل بودند. تعداد باندهای چندشکل بین 3 تا 6 باند به ازای هر آغازگر متفاوت بود. دامنه تغییرات PIC ، 35/0-88/0 و میزان شاخص نشانگری بین 62/0-14/3 متغیر بود. بیشترین درصد چندشکلی به ترتیب به آغازگرهایPRI 13 ،PRI 14، PRI 20، PRI 43 ، PRI-10  تعلق داشت. بیشترین میزان شاخص نشانگری مربوط به آغازگر PRI 7 با مقدار 14/3 بود. بر اساس نتایج مقایسه میانگین، دو ژنوتیپ 60 و 786 بیشترین مقاومت را نسبت به بیماری نشان دادند. طبق نتایج تجزیه ارتباط بین نشانگرها و صفت مقاومت به بیماری سفیدک پودری 9 نشانگر با این صفت ارتباط معنی دار داشتند. نتیجه گیری: با استفاده از نتایج این پژوهش، می توان ژنوتیپ‎های برتر از نظر صفات زراعی و مقاومت به سفیدک پودری را گزینش و در برنامه های به نژادی مورد استفاده قرار داد.  

کلیدواژه ها:

گندم ، سفیدک پودری ، عملکرد دانه ، ISSR ، IRAP