مجازات جعل عناوین علمی و مدارک دانشگاهی چیست؟

امیرحسین صفدری پژوهشگر علم حقوق

مجازات جعل عناوین علمی و پژوهشی؟؟

به موجب قانون مجازات استفاده غیرمجاز از عناوین علمی مصوب 1388 قانونگذار ما در این ماده واحده به صراحت تمام بیان می کند: استفاده از عناوین علمی دکتر، مهندس و مانند این ها که شرایط اخذ آن مطابق قوانین و مقررات مربوط تعیین می گردد توسط هر فرد برای خود مستلزم داشتن مدرک معتبر از مراکز علمی و دانشگاهی داخلی و یا خارجی مورد تایید رسمی وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری یا بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و شورای عالی انقلاب فرهنگی می باشد.

مرتکبین استفاده غیرمجاز از عناوین علمی مذکور به مجازات ماده 566 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات محکوم خواهند شد. و در تبصره این ماده واحده قانونگذار تاکید می کند: استفاده غیرمجاز از عناوین فوق شامل استفاده در مکاتبات اداری یا در تبلیغ عمومی از طریق وسایل ارتباط جمعی مانند رادیو، تلویزیون، روزنامه، مجله، تارنما (سایت) یا نطق در مجامع و یا انتشار اوراق چاپی یا خطی خواهد بود.

قانونگذار در ماده 556 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات هم می گوید: هر کس بدون مجوز و بصورت علنی لباس های رسمی ماموران نظامی یا انتظامی جمهوری اسلامی ایران یا نشان ها، مدال ها یا سایر امتیازات دولتی را بدون تغییر یا با تغییر جزئی که موجب اشتباه شود مورد استفاده قرار دهد در صورتی که عمل او به موجب قانون دیگری مستلزم مجازات شدیدتری نباشد به حبس از 3 ماه تا 1 سال و یا جزای نقدی از یک میلیون و پانصد هزار ریال تا شش میلیون ریال محکوم خواهد شد. در صورتیکه از این عمل خود سوء استفاده کرده باشد به هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

البته که قانونگذار در تبصره این ماده تاکید می کند: استفاده از البسه و اشیاء مذکور در این ماده در اجرای هنرهای نمایشی مشمول مقررات این ماده نخواهد بود.

مجازات جعل مدارک دانشگاهی بدین شرح می باشد؟!

از طرف دیگر این روزها در فضای مجازی زیاد مشاهده می کنیم که بعضی از افراد تبلیغ می کنند که با دریافت فلان مبلغ، مدرک تحصیلی یا مدرک دانشگاهی در برخی از مقاطع با مجوز رسمی از وزارت علوم و یا وزارت آموزش پروش صادر می کنند!

در صورتی که این مدارک اکثرا جعلی می باشد و قانونگذار ما در ماده 527 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات به این افراد می گوید: هر کس مدارک اشتغال به تحصیل یا فارغ التحصیلی یا تاییدیه یا ریز نمرات تحصیلی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی داخل یا خارج از کشور یا ارزشنامه های تحصیلات خارجی را جعل کند یا با علم به جعلی بودن آن را مورد استفاده قرار دهد علاوه بر جبران خسارت، به حبس از 1 تا 3 سال محکوم خواهد شد. در صورتی که مرتکب، یکی از کارکنان وزارتخانه ها یا سازمانها و موسسات وابسته به دولت یا شهرداریها یا نهادهای انقلاب اسلامی باشد یا به نحوی از انحاء در امر جعل یا استفاده از مدارک و اوراق جعلی شرکت داشته باشد به حداکثر مجازات محکوم می شود.

چگونه یک جرم را اثبات کنیم؟

در نهایت در خصوص اثبات جرم باید به ادله ای که در قانون مجازات اسلامی نام برده شده است متوسل شویم. بطور کلی باید بگویم که در حقوق کیفری ما ادله ی اثبات جرم عبارت است از: 1. اقرار: اقرار متهمین که مهمترین دلیل برای اثبات هر جرمی، اقرار شخص متهم است. 2. شهادت: شهادت شهود هم یکی دیگر از دلایل موثر و مهم در اثبات جرم متهم در امور کیفری است. 3. سوگند و 4. علم قاضی هم جز دلایل اثبات جرم محسوب می شود. البته گاهی اوقات دلایل یا مدارکی وجود دارد که یک جرم را اثبات می کند که این دلایل شامل: دوربین مدار بسته، صدای ضبط شده، اسکرین شات، پیام ارسال شده و... است؛ درست است که این موارد در قانون بیان نشده است اما در واقع این مدارک جز امارات محسوب شده و باعث علم قاضی برای تشخیص جرم بودن یا نبودن می شود و از این منظر می تواند موثر باشد.