وجودشناسی (Ontology)

بحث وجودشناسی (Ontology) یکی از عمیق ترین مباحث در حوزه مابعدالطبیعه است و اساسا «وجود از آن حیث که وجود است» موضوع این علم به شمار می آید. این بحث که از آغاز عصر تفکر فلسفی یکی از مهم ترین مباحث فلسفی شناخته می شد، از شروع دوره جدید در حوزه فکری غرب رفته رفته با بی مهری و بی توجهی مواجه شد، به طوری که در دوره معاصر کاملا به دست فراموشی سپرده شد و ما امروزه تنها در تعالیم برخی از نحله های فلسفی جدید، یعنی در حوزه فلسفه اگزیستانسیالیسم، کم و بیش شاهد ظهور و بروز مباحثی درباره مسئله وجود هستیم ، علی رغم تلاش هایی که در مکتب اگزیستانسیالیسم و فیلسوفی چون هایدگر برای احیای مجدد موضوع فراموش شده وجود، انجام پذیرفت، تاکنون این بحث نتوانسته است در فلسفه غرب جایگاه راستین و واقعی خود را به دست آورد.

اما در قلمرو فلسفه اسلامی عکس این جریان روی داده است؛ یعنی نه تنها بحث وجودشناسی در سیر تاریخ فلسفه کم رنگ نشده و اصالت خود را از دست نداده است، بلکه بر عکس هر اندازه این بحث در بستر تفکر فلسفی به پیش رفته و جلوتر آمده، پخته تر شده و اصالت خود را بیش از پیش باز یافته است، به طوری که از حد تلقی مفهومی در حوزه تفکر فلسفه مشائی پا را فراتر گذاشته و با آغاز تفکر حکمت متعالیه در فلسفه ملاصدرا به اوج خود رسید و به عرصه مصداق و عینیت تعالی یافت.