شدت مصرف انرژی، نقطه ضعف صنعت کشور

اقتصاد روبه توسعه ایران یک پاشنه آشیل بزرگ دارد و آن هم "شدت مصرف انرژی" است. شدت بالای مصرف انرژی در ایران، فقط به معنای این نیست که ایرانی ها مردمی مسرف هستند، بلکه بیشتر نشان دهنده این است که ساختار فعلی حاکم بر توزیع و مصرف انرژی در ایران، ساختار ناکارآمدی است که منجر به این شده است که بیش از نیاز طبیعی هر فرد، انرژی مصرف شود و عمده مصارف انرژی کشور در بخش غیرمولد باشد.

📷

در ایران روزانه بر اساس ارزش حرارتی، به طور متوسط معادل 7 میلیون بشکه انرژی مصرف می کنیم و درحالی که چهارمین مصرف کننده گاز جهان و دوازدهمین مصرف کننده نفت جهان هستیم و در مجموع مصارف نفت و گاز ششمین رتبه مصرفی را در جهان داریم، اقتصاد ما اقتصاد بیست و پنجم جهان است. این آمار به معنای این است که انرژی را به حجم بسیار زیاد مصرف می کنیم اما این مصارف بالا، نقشی در رشد اقتصادی کشور ندارد.

ایران با داشتن بیشترین ذخایر نفت و گاز جهان، توانمندی مبتنی بر دانش روز در صنعت برق و گاز، وجود زیرساخت های منحصربه فرد در انتقال و توزیع برق و گاز و نیروی توانمند انسانی باید از "انرژی" به عنوان یک نقطه قوت در معادلات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کشور منتفع شود، اما اکنون دچار ناترازی در بخش های مختلف مرتبط با انرژی هستیم و به عبارتی "انرژی" به جای نقطه قوت، به نقطه ضعف کشور تبدیل شده است.

شدت بالای مصرف انرژی که شامل مصارف بیش از نیاز در بخش های غیرمولد و مصارف غیربهینه در بخش های مولد است، دلیل تبدیل شدن "انرژی" به نقطه ضعف کشور به جای اتکای اقتصاد به "انرژی" به عنوان نقطه قوت است.

بررسی روند شدت مصرف انرژی در ایران و جهان طی 30 سال نشان می دهد درحالی که جهان به سمت کاهش شدت مصرف انرژی حرکت کرده است، این مسیر در ایران بالعکس طی شده است و به خلاف جهان، به سمت افزایش شدت مصرف انرژی حرکت کرده ایم. شدت مصرف انرژی در ایران در 30 سال اخیر رشدی 85درصدی داشته است؛ درحالی که متوسط شدت مصرف انرژی در همین مدت در جهان کاهشی بوده است.

در سال 1389 مصوب شد که شدت مصرف انرژی کشور در برنامه پنجم توسعه 50 درصد کاهش یابد و بعد از عدم تحقق این امر، همین تکلیف برای برنامه ششم توسعه مشخص شد که آن هم محقق نشد.

تغییر رویکرد مصرف، نوسازی تجهیزات و ماشین آلات، استقرار سیستم های بهینه سازی مصرف با برچسب گذاری استانداردهای معیار مصرف، کمک موثری به کاهش شدت انرژی خواهد کرد. در کنار جنبه های فنی، عامل مهم و تاثیرگذار دیگر بسترسازی فرهنگی در میان مصرف کنندگان صنعتی، خانگی و ... است.